Hoàng Kim. Giấc mơ đời người thường là chất lượng
cuộc sống. Tôi tâm đắc với Nguyễn Hiến Lê trong "Tự bạch triết lý nhân
sinh của tôi", ông đã viết: "Hồi trẻ, quan niệm của tôi về hạnh phúc là
được tự do, độc lập, làm một công việc hữu ích mà mình thích, gia đình
êm ấm, con cái học được, phong lưu một chút chứ đừng giàu quá. Nhưng hồi
năm mươi tuổi tôi thấy bấy nhiêu chưa đủ, cần thêm điều kiện này nữa:
sống trong một xã hội lành mạnh, ổn định và tương đối thịnh vượng.".
Chất
lượng cuộc sống có mười điểm chính liên quan mật thiết đó là: thu nhập,
giá cả sinh hoạt, tai nạn giao thông, chất lượng giáo dục, tham nhũng,
tệ nạn xã hội, ô nhiễm môi trường, chất lượng y tế, việc làm, an toàn
thực phẩm.
Ở Việt Nam thì giá cả sinh
hoạt, tham nhũng và tai nạn giao thông là ba vấn đề bức xúc nhất hiện
nay, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Tài liệu rất cần đọc và suy ngẫm.
Đó là kết quả báo cáo Khảo sát xã hội học về Phòng chống tham nhũng do
Thanh tra Chính phủ chủ trì phối hợp với Văn phòng chỉ đạo Trung Ương
về Phòng chống tham nhũng và Ngân hàng Thế giới thực hiện (Hình 1 trên
đây). bài Lại thêm một sự thật đau lòng của Trần Đăng Khoa và Hãy để cho dân cái lai quần của Minh Diện trên blog Bùi Văn Bồng.
Lời
cảnh báo "Lật thuyền mới biết dân như nước/ Cậy hiểm khôn ngăn mệnh của
trời/ Họa phúc có nguồn đâu một chốc/ Anh hùng di hận mãi muôn đời" của
cụ Nguyễn Trãi thật sâu sắc, thấm thía. Bài học chất lượng cuộc sống và
an dân thật đáng lo ngại. Những động thái mới chống tham nhũng của Chủ tịch Nước, Quốc Hội, Chính Phủ Việt Nam đang là điểm nóng thời sự được người dân chăm chú theo dõi ...
CỬA BIỂN
Nguyễn Trãi
Cọc gỗ trùng trùng chắn biển khơi
Chăng ngầm xích sắt uổng công thôi
Lật thuyền mới biết dân như nước
Cậy hiểm khôn ngăn mệnh của trời
Họa phúc có nguồn đâu một chốc
Anh hùng di hận mãi muôn đời
Xưa nay trời đất vô cùng ý
Khói tụ thung xanh lớp sóng dồi
Hồ Văn Thiện dịch thơ
QUAN HẢI
Nguyễn Trãi
Thung mộc trùng trùng hải lãng tiền
Trầm giang thiết toả diệc đồ nhiên
Phúc chu thuỷ tín dân do thuỷ,
Thị hiểm nan bằng mệnh tại thiên.
Hoạ phúc hữu môi phi nhất nhật,
Anh hùng di hận kỉ thiên niên.
Kiền khôn kim cổ vô cùng ý,
Khước tại thương lương viễn thụ yên
CỬA BIỂN (cảm thán) dịch nghĩa
Cọc gỗ hàng hàng lớp lớp đứng trơ trơ trước làn sóng biển
Xích sắt giăng ngang dưới sông (để chặn thuyền chiến giặc) cũng chỉ uổng công mà thôi
Lật thuyền mới chịu tin rằng dân như nước (nước chở thuyền đi, nhưng cũng chính nước làm lật thuyền)
Cậy thế hiểm yếu, chẳng qua được số Trời đã định
Chuyện hoạ hay phúc có thời có vận, đâu phải tự dưng bỗng chốc mà xảy đến
(Khiến nên) anh hùng phải ôm hận hàng ngàn năm
Trời đất xưa nay thiên ý vô cùng
Xa xa mây khói (tụ) trên đầu ngọn cây xanh làn sóng bạc
MINH TRIẾT NGUYỄN HIẾN LÊ
Nguyễn Hiến Lê trong "Tự bạch, nhân sinh quan của tôi" đã viết: (xem Nguyễn Hiến Lê )
1)
Đời sống tự nó vô ý nghĩa, trừ ý nghĩa truyền chủng, nhưng mình phải
tạo cho nó một ý nghĩa. Từ hồi ăn lông ở lỗ đến nay, nhân loại đã tiến
về nhiều phương diện. Chúng ta được hưởng công lao, di sản của biết bao
thế hệ thì phải duy trì di sản đó và cải thiện nó tùy khả năng mỗi
người.
2) Chúng ta làm điều phải vì tin nó là điều phải chứ không
phải vì ý muốn của Thượng đế hay một vị thần linh nào, cũng không phải
vì mong chết rồi được lên Niết bàn hay Thiên đàng
3) Quan niệm
thiện ác thay đổi tùy nơi, tùy thời. Cái gì ích lợi cho một xã hội vào
một thời nào đó thì được xã hội đó cho là thiện, cũng cái đó qua thời
khác không còn ích lợi nữa mà hóa ra có hại thì bị coi là ác. Ví dụ đạo
tòng phu, tòng tử của phụ nữ có lợi cho gia đình, xã hội thời nông
nghiệp; tới thời kỹ nghệ không còn lợi cho gia đình, xã hội nên mất giá
trị. Khi sản xuất được ít, đức tiết kiệm được đề cao; ngày nay ở Âu Mỹ,
sản xuất vật dụng thừa thãi quá, nên sự phung phí gần thành một bổn phận
đối với xã hội. Tuy nhiên vẫn có một số giá trị vĩnh cửu, từ hồi loài
người bắt đầu văn minh, dân tộc nào cũng trọng, như đức nhân, khoan
hồng, công bằng, tự do, tự chủ,...
4) Đạo nào cũng phải hợp tình,
hợp lý (bất viễn nhân) thì mới gọi là đạo được. Tôi không tin rằng hết
thảy loài người chỉ thấy đời toàn là khổ thôi; cũng không tin rằng hết
thảy loài người thích sống tập thể, không có của riêng.
5) Đạo
Khổng thực tế nhất, hợp tình hợp lý nhất, đầy đủ nhất, xét cả về việc tu
thân, trị gia, trị quốc. Vậy mà tới nay lý tưởng của ông, nhân loại vẫn
chưa theo được. Về tu thân, ba đức nhân, trí, dũng, luyện được đủ tình
cảm, trí tuệ và nghị lực của con người.
6) Nên trọng dư luận nhưng
cũng không nên nhắm mắt theo dư luận. Biết đắc nhân tâm, nhưng cũng có
lúc phải tỏ nỗi bất bình của mình mà không sợ thất nhân tâm.
7)
Mỗi người đã phải đóng một vai trò trong xã hội thì tôi lựa vai trò thư
sinh. Sống trong một gia đình êm ấm giữa sách và hoa, được lòng quý mến,
tin cậy của một số bạn và độc giả, tôi cho là sướng hơn làm một chính
khách mà được hàng vạn người hoan hô, mà còn có phần giúp ích cho xã hội
được nhiều hơn bạn chính khách nữa. Nhưng làm nhà văn thì phải độc lập,
không nhận một chức tước gì của chính quyền.
8) Ghi được một vẻ
đẹp của thiên nhiên, của tâm hồn, tả được một nỗi khổ của con người
khiến cho đời sau cảm động, bấy nhiêu cũng đủ mang danh nghệ sĩ rồi.
9)
Văn thơ phải tự nhiên, cảm động, có tư tưởng thì mới hay. Ở Trung Hoa,
thơ Lý Bạch, văn Tô Đông Pha hay nhất. Ở nước ta, thơ Nguyễn Du tự
nhiên, bình dị mà bài nào cũng có giọng buồn man mác.
10) Tôi khuyên con cháu đừng làm chính trị, nhưng nếu làm thì luôn luôn phải đứng về phía nhân dân.
11)
Một xã hội văn minh thì nhà cầm quyền không đàn áp đối lập, cùng lắm
chỉ có thể ngăn cản họ để họ đừng gây rối thôi; tuyệt nhiên không được
tra tấn họ. Phải tuyệt đối tôn trọng chính kiến của một người.
12) Một xã hội mà nghề cầm bút, nghề luật sư không phải là nghề tự do thì không gọi là xã hội tự do được.
13)
Khi nghèo thì phải tận lực chiến đấu với cảnh nghèo vì phải đủ ăn mới
giữ được sự độc lập và tư cách của mình. Nhưng khi đã đủ ăn rồi thì đừng
nên làm giàu, phải để thì giờ làm những việc hữu ích mà không vì danh
và lợi. Giá trị của ta ở chỗ làm được nhiều việc như vậy hay không.
14)
Chỉ nên hưởng cái phần xứng đáng với tài đức của mình thôi. Nếu tài đức
tầm thường mà được phú quý hoặc được nhiều người ngưỡng mộ thì sẽ mang
họa vào thân.
15) Hôn nhân bao giờ cũng là một sự may rủi. Dù sáng
suốt và chịu tốn công thì cũng không chắc gì kiếm được người hợp ý
mình; phải chung sống năm ba năm mới rõ được tính tình của nhau. Từ xưa
tới nay tôi thấy cuộc hôn nhân của ông bà Curie là đẹp nhất, thành công
nhất cho cả cá nhân ông bà lẫn xã hội. Hiện nay ở Mỹ có phong trang kết
hôn thử, tôi cho rằng chưa chắc đã có lợi cho cá nhân mà có thể gây
nhiều xáo trộn cho xã hội.
16) Có những hoa hữu sắc vô hương mà ai
cũng quý như hoa hải đường, hoa đào; nhưng đàn bà nếu chỉ có sắc đẹp
thôi, mà không được một nét gì thì là hạng rất tầm thường. Chơi hoa tôi
thích nhất loại cây cao; có bóng mát, dễ trồng và có hương quanh năm như
ngọc lan, hoàng lan. Ở đâu tôi cũng trồng hai loại đó.
17) Rất ít
khi con người rút được kinh nghiệm của người trước. Ai cũng phải tự rút
kinh nghiệm của mình rồi mới khôn, vì vậy mà thường vấp té. Nhưng phải
như vậy thì loài người mới tiến được.
18) Cơ hồ không thay đổi
được bản tính con người: người nóng nảy thì tới già vẫn nóng nảy, người
nhu nhược thì tới già vẫn nhu nhược. Nhưng giáo dục vẫn có ích. Không
nên cho trẻ sung sướng quá. Phải tập cho chúng có quy củ, kỷ luật, biết
tự chủ và hiểu rằng ở đời có những việc mình không thích làm nhưng vẫn
phải làm; và làm thì phải làm ngay, làm đàng hoàng, làm cho xong.
19)
Thay đổi bản tính con người như Mặc Tử, như Karl Marx muốn là chuyện
không dễ một sớm một chiều. Thế giới còn những nước nhược tiểu nhiều tài
nguyên thì còn bọn thực dân họ chỉ thay đổi chính sách thôi. Thực dân
nào cũng vậy. Khi họ khai thác hết trên mặt đất, trong lòng đất thì họ
sẽ khai thác biển, đáy biển, Họ còn sống lâu. Tuy nhiên cũng phải nhận
rằng sự bóc lột trong một nước tân tiến thời nay đã giảm nhiều, thì sau
này sự bóc lột các dân tộc nhược tiểu cũng sẽ giảm đi lần lần.
20)
Xã hội bao giờ cũng có người tốt và kẻ xấu. Như Kinh Dịch nói, lúc thì
âm (xấu) thắng, lúc thì dương (tốt) thắng; mà việc đời sau khi giải
quyết xong việc này thì lại sinh ra việc khác liền; sau quẻ Ký tế (đã
xong) tiếp ngay quẻ Vị tế (chưa xong). Mình cứ làm hết sức mình thôi,
còn thì để lại cho các thế hệ sau.
21) Hồi trẻ, quan niệm của tôi
về hạnh phúc là được tự do, độc lập, làm một công việc hữu ích mà mình
thích, gia đình êm ấm, con cái học được, phong lưu một chút chứ đừng
giàu quá. Nhưng hồi năm mươi tuổi tôi thấy bấy nhiêu chưa đủ, cần thêm
điều kiện này nữa: sống trong một xã hội lành mạnh, ổn định và tương đối
thịnh vượng.
Nguồn:
1) Bài thơ QUAN HẢI của Nguyễn Trãi
2) Tham nhũng từ góc nhìn của người dân, doanh nghiệp và cán bộ, công chức , viên chức.
3) Lại thêm một sự thật đau lòng
4) Hãy để cho dân cái lai quần
5) Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang: Không vừa lòng hãy phê phán trực tiếp chúng tôi
6) Quốc Hội chỉ lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm 49 chức danh chủ chốt
7) Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: Kiên quyết ngăn chặn lợi ích nhóm
Trở về trang chính
Hoàng Kim
DẠY VÀ HỌC
DANH NHÂN VIỆT
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Em ơi em, can đảm bước chân lên
Nguyễn Khoa Tịnh
Thầy ước mong em
noi gương Quốc Tuấn
Đọc thơ em, tim tôi thắt lại
Lòng nghẹn ngào, nước mắt chảy rưng rưng
Nửa xót xa nhưng nửa lại vui mừng
Xót xa vì đời em còn thơ dại
Mới tuổi thơ mà cuộc đời đầy khổ ải
Mới biết cười đã phải sống mồ côi
Như chiếc thuyền giữa biển tự trôi
Như chiếc lá bay về nơi vô định
“Bụng đói” viết ra thơ em vịnh:
“Cơm ngày một bữa sắn trộn khoai
Có biết lòng ta bấy hỡi ai?
Vơi vơi lòng dạ, cồn cào bụng
Kể chi no đói, mặc ngày dài”
Phải!
Kể chi no đói mặc ngày dài
Rất tự hào là thơ em sung sức
Rất tự hào là em tôi đầy nghị lực
Đã hiển lộ mình qua “Cái chảo rang”
“Trung dũng ai bằng cái chảo rang
Lửa to mới biết sáp hay vàng
Xào nấu chiên kho đều vẹn cả
Chua cay mặn ngọt giữ an toàn
Ném tung chẳng vỡ như nồi đất
Quăng bừa xó bếp vẫn nằm ngang
Tốt đẹp đâu cần danh tiếng hão
Bạn cùng lửa đỏ, nóng chang chang”
Phải!
Lửa to mới biết sáp hay vàng!
Em hãy là vàng,
Mặc ai chọn sáp!
Tôi vui sướng cùng em
Yêu giấc “Ngủ đồng”
Hiên ngang khí phách:
“Sách truyền sướng nhất chức Quận công
Ta sướng khi ra ngủ giữa đồng
Lồng lộng trời hè muôn làn gió
Đêm thanh sao sang mát thu không
Nằm ngữa ung dung như khanh tướng
Lấy mấy vần thơ tỏ nỗi lòng
Tinh tú bao quanh hồn thời đại
Ngủ đồng khoan khoái ngắm gương trong”
Tôi biết chí em khi "Qua đèo Ngang”
Ung dung xướng họa với người anh hùng
Đã làm quân thù khiếp sợ:
“Ta đi qua đèo Ngang
Cũng gặp Người trèo qua núi hiểm
Đỉnh dốc chênh vênh
Xe mù bụi cuốn
Có lẽ thiên nhiên đã định bao giờ
Một dãy Hoành Sơn bát ngát trận đồ
Điệp điệp núi cao
Trùng trùng rừng thẳm.
Người thấy
Súng gác trời xanh
Gió lùa biển lớn
Nông dân rộn rịp đường vui
Thanh Quan nàng nhẽ có hay
Cảnh mới đã thay cảnh cũ.
Ta hay
Máu chồng đất đỏ
Mây cuốn dặm khơi
Nhân công giọt giọt mồ hôi
Hưng Đạo thầy ơi có biết
Người nay nối chí người xưa
Tới đây
Nước biếc non xanh
Biển rộng gió đùa khuấy nước
Đi nữa
Đèo sâu vực thẳm
Núi cao mây giỡn chọc trời
Nhớ thù nhà, luống thẹn làm trai
Thương dân nước, thà sinh phận gái
“Hoành Sơn cổ lũy”
Hỏi đâu dấu tích phân tranh?
Chỉ thấy non sông
Lốc cuốn, bốn phương sấm động.
Người vì việc nước ra đi
Ta muốn cứu dân nên thăm trận thế
Điều không hẹn mà xui gặp mặt
Vô danh lại gặp hữu danh
Cuộc đời dài ắt còn sẽ gặp nhau
Nay hội ngộ giữa đỉnh cao trời đất
Anh em ta ngự trên xe đạp
Còn Người thì lại đáp com măng
Đường xuyên sơn
Anh hùng gặp anh hùng
Nhìn sóng biển Đông
Như ao trời dưới núi.
Xin kính chào
Bậc anh hùng tiền bối
Ta ngưỡng mộ Người
Và tỏ chí với non sông
Mẹ hiền ơi!
Tổ Quốc ơi!
Xin tiếp bước anh hùng!”
Hãy cố lên em!
Noi gương danh nhân mà lập chí
Ta với em
Mình hãy kết thành đôi tri kỷ!
Đất Quảng Trạch này đâu kém Nam Dương
Tôi tự hào bài “Tỏ chí” của em:
"Quốc Tuấn ngày xưa chí vững bền
Thù nhà, nợ nước chẳng hề quên
Đến bữa quên ăn, đêm quên ngủ
Thương dân, yêu nước quyết báo đền
Văn hay thu phục muôn người Việt
Võ giỏi kinh hồn lũ tướng Nguyên
Mươi năm sau nữa ơi ông Tuấn
Nối chí ông, nay cháu tiến lên!”
Tôi thương mến em
Đã chịu khó luyện rèn
Biết HỌC LÀM NGƯỜI !
Học làm con hiếu thảo.
Mười lăm tuổi đã “Tập làm thầy giáo”
Vui gì hơn buổi đầu làm thầy giáo
Của lớp vở lòng đất mẹ yêu thương
Trưa nắng luyến các em cùng đến lớp
Giọng líu lo như chim hót ven đường.
Đứng trước các em tuổi nhỏ đáng yêu
Mà đã tưởng tới bao nhiêu người lớn
Nghe em đọc giọng thanh thanh dễ mến
Mà đã nghe đất nước xuyến xao mình!
Tổ Quốc đang chờ em phía trước.
Em ơi em, can đảm bước chân lên!
1970
chất lượng cuộc sống là môt trong những món quà ý nghĩa của cuộc sống
Trả lờiXóa